In vele sectoren wordt er gewerkt met zelfstandigen om het werk uit te voeren, het is zeker een nieuwe tendens omdat het veel flexibiliteit aanbiedt. Er zijn geen regels van arbeidsduur en je kan de zelfstandige flexibel inschakelen.
Een zelfstandige staat niet onder het gezag van de opdrachtgever en kan vrij zijn werk organiseren en werktijd bepalen. Als blijkt uit de feiten dat de zelfstandige toch onder gezag van de opdrachtgever staat dan spreekt men van schijnzelfstandigheid en kan de samenwerkingsrelatie worden geherkwalificeerd naar een werknemer-werkgever-relatie.
De arbeidsrelatiewet regelt de problematiek van schijnzelfstandigheid. Uitgangspunt bij het aangaan van een zelfstandige samenwerking, is dat de partijen zelf kiezen welke vorm hun relatie aanneemt, een zelfstandige samenwerkingsrelatie of een werknemer-werkgever-relatie.
De kwalificatie wordt beoordeeld aan de hand van 4 algemene criteria:
- de wil van de partijen,
- de vrijheid van organisatie van de werktijd,
- het werk,
- de mogelijkheid om een hiërarchische controle uit te oefenen.
Deze regelgeving geldt voor al de samenwerkingsrelaties tussen zelfstandigen.
Maar om de strijd tegen sociale fraude aan te gaan, is in 2012 de arbeidsrelatiewet verstrengt voor bepaalde sectoren waar een wettelijk weerlegbaar vermoeden van de arbeidsovereenkomst is. Het gaat om volgende sectoren:
- bouwbedrijf of werk in onroerende staat;
- bewaking of toezicht diensten;
- vervoer;
- schoonmaak;
- landbouw;
- tuinbouw;
- platformeconomie (bv Uber).
Het mechanisme van het wettelijk vermoeden bestaat in de opsomming van negen criteria die wijzen op een socio-economische afhankelijkheid of juridische ondergeschiktheid. Het bestaan van een arbeidsovereenkomst wordt vermoed van zodra vijf van de negen criteria vervuld zijn. Omgekeerd, wanneer meer dan de helft van de criteria niet vervuld zijn, dan bestaat er een vermoeden van zelfstandige samenwerking.
Het gaat om volgende 9 criteria:
- Ingeval de dienstverlener (zelfstandige die opdracht uitvoert) geen financieel of economisch risico draagt. Dit is het geval wanneer:
- Er een gebrek is aan persoonlijke of substantiële investering in de onderneming met eigen middelen, of
- Er een afwezigheid is van een persoonlijke en substantiële deelname in de winsten en de verliezen van de onderneming, of
- De dienstverlener geen of een lage aansprakelijkheid heeft.
- De dienstverlener heeft weinig of geen verantwoordelijkheid en beslissingsmacht aangaande de financiële middelen van de onderneming, zoals dit onder meer het geval is inzake de uitgaven, ontvangsten, investeringen of aanwending van de al dan niet eigen middelen van de onderneming;
- De dienstverlener heeft geen beslissingsmacht over het aankoop- en prijsbeleid van de onderneming of van vrijheid in het identificeren van mogelijke klanten, het onderhandelen of het afsluiten van contracten;
- De garantie op betaling van een vaste vergoeding, ongeacht de bedrijfsresultaten of de omvang van de prestaties geleverd door de dienstverlener.
- Het ontbreken van de mogelijkheid om voor de uitvoering van het overeengekomen werk personeel aan te werven of zich te laten vervangen;
- Het zich niet voordoen als deel uit te maken van de onderneming van de opdrachtgever (diegene waar de zelfstandige voor werkt), zoals met name het geval is wanneer geen gebruik wordt gemaakt van bepaalde zichtbare elementen die kenmerkend zijn voor de onderneming, zoals logo’s, belettering op voertuigen, uithangborden of publicitaire slogans;
- Werken hoofdzakelijk of gewoonlijk voor één opdrachtgever;
- Werken in ruimtes van de opdrachtgever die zich buiten de werf bevinden of met materiaal waarvan men geen eigenaar of huurder is. Bijvoorbeeld werken in de opslag-of werkplaats van de opdrachtgever, de werken uitvoeren met de werfwagen van de opdrachtgever, materieel of gereedschap gebruiken die hem door de opdrachtgever ter beschikking worden gesteld;
- Niet onafhankelijk werken ten overstaan van de werkploegen van de opdrachtgever.
Ingeval je ook nog werkt met buitenlandse zelfstandigen moet je zeker rekening houden met het volgende: Werken met buitenlandse aannemers in de bouwsector: 3 vaak voorkomende vragen – PointHR
Wil je meer weten van je aansprakelijkheid als opdrachtgever in de bouw, check dan even de volgende link: Aansprakelijkheid voor sociale fraude in de bouwsector: wat je moet weten – PointHR
Veel bedrijven werken vandaag vaak met zelfstandigen samen, maar in bepaalde sectoren worden er extra maatregelen genomen om schijnzelfstandigheid aan te pakken. Daarom is het belangrijk om bij de samenwerking toch na te denken hoe het werk georganiseerd wordt. Bespreek ook de aansprakelijkheid, werkmateriaal, financiële risico’s, ….
Zet tot slot de afspraken over de samenwerking in een dienstverleningsovereenkomst om te vermijden dat je niet aan bovenstaande criteria voldoet en er dus een vermoeden is dat de zelfstandige een werknemer van je bedrijf is. Dit heeft voor beide partijen grote gevolgen.
Zit je nog met vragen over dit onderwerp? Aarzel niet om ons te contacteren voor advies op maat.
