In de samenstelling van het loonpakket van een werknemer spelen extralegale voordelen een belangrijke rol. Normaal gezien worden deze voordelen opgenomen in een CAO of individuele arbeidsovereenkomst. Enkele voorbeelden van deze voordelen zijn onder andere bedrijfswagens, smartphones, laptops en maaltijdcheques.
Daarnaast kan de werkgever ook sporadisch voordelen toekennen zonder dat dit officieel ergens is opgenomen en hier sluipt dan het gevaar dat het voordeel een verworven recht is geworden.
Wanneer spreken we van een verworven recht bij het toekennen van voordelen aan werknemers?
Binnen arbeidsrelaties is het concept van “verworven rechten” van groot belang. Maar wat betekent het eigenlijk? Verworven rechten ontstaan wanneer een werkgever op regelmatige en consistente wijze voordelen, privileges of arbeidsvoorwaarden aan werknemers toekent. Dit creëert een redelijke verwachting bij werknemers dat deze voordelen blijvend zullen zijn. Het voordeel staat nergens neergeschreven maar wordt beschouwd als een “gebruik”.
Voorbeeld: Een werkgever betaalt al jaren de middagpauze aan de medewerkers. Het is een gebruik waar iedereen van geniet. Hierdoor worden de werknemers betaalt voor 38 uur per week maar in realiteit werken ze er maar 35.5u. Het is een verworven recht voor de werknemers, dat je moeilijk eenzijdig kan wijzigen.
Voorbeeld: De werkgever kent jaarlijks een bonus toe, waarover geen afspraken zijn gemaakt. Maar de werknemers verwachten jaarlijks toch een uitbetaling.
Voorbeeld: De werkgever sluit al jaren op 2de kerstdag en geeft deze dag als extra vakantie. In het arbeidsreglement is dit niet opgenomen, toch is het een gebruik binnen het bedrijf.
Voorbeeld: De werkgever kent een firmawagen toe aan een werknemer omdat deze een bepaalde functie uitoefent, maar zet dit niet op papier. Er is geen car policy, noch een individuele overeenkomst. Stel dat de werknemer van functie wijzigt en zijn wagen zou moeten inleveren, dan kan de werknemer opwerpen dat de firmawagen een verworven recht is geworden.
Wat kan je als werkgever doen, als iets een verworven recht is geworden, maar je wilt dit niet meer toekennen?
Het belangrijkste is om voorzichtig te handelen. Werkgevers kunnen niet zomaar eenzijdig deze voordelen wijzigen of intrekken zonder juridische gevolgen en negatieve reacties van werknemers te riskeren. De werkgever zal hier nieuwe schriftelijke afspraken moeten maken met de werknemers, dit kan via aanpassingen in het arbeidsreglement, individuele overeenkomst of een ondernemings-cao. Overleg is hier dus heel belangrijk!
Hoe kan een werkgever zich beschermen en vermijden dat een gebruik een verworven recht wordt?
De werkgever kan in de individuele arbeidsovereenkomst en het arbeidsreglement een specifieke clausule opnemen dat giften en voordelen niet leiden tot verworven rechten.
Een dergelijke clausule bevat bepalingen die aangeven dat bepaalde voordelen slechts tijdelijk of discretionair zijn en dat de werkgever het recht heeft om ze naar eigen goeddunken te wijzigen of in te trekken zonder dat dit als een verworven recht wordt beschouwd. Het is belangrijk dat deze clausules juridisch waterdicht zijn en dat ze voldoen aan de geldende wet- en regelgeving.
Besluit
Het is toch belangrijk om stil te staan bij de voordelen die je als werkgever toekent. Ook al gebeurt dit in goed vertrouwen. Als er onenigheid ontstaat kan dit toch voor conflicten zorgen. Het is dus belangrijk dat je juridische documenten, zoals een arbeidsreglement, een arbeidsovereenkomst maar ook gebruikspolicies, in orde zijn om te vermijden dat giften of het tijdelijk toekennen van privileges op termijn beschouwd kunnen worden als een gebruik en dus een “verworven recht”.
Wil jij weten of je juridische documenten waterdicht zijn? Wij kijken dit graag voor jou na. Contacteer ons vrijblijvend.
