Wat is zwartwerk? Welke risico’s loop je?
Uit onderzoek blijkt dat ons land een dikke 15 procent van het bruto binnenlands product ‘in het zwart’ produceert, goed voor bijna 71 miljard euro. Vandaag is er wel een dalende trend. Maar toch is het nog steeds helemaal “done” om zwart te werken. Het levert op korte termijn financieel op voor werkgever en werknemer maar toch heeft dit een grote impact op onze economie.
Zwartwerk is in ons land een dagelijkse realiteit, maar wat is dat nu precies?
Iemand werkt ‘in het zwart’ als de arbeid niet wordt aangegeven (geen Dimona). Daarnaast kan dit ook over welbepaalde prestaties gaan, zoals niet aangegeven overuren, niet aangegeven extra uren binnen een deeltijds contract, enz.
- Enerzijds is dit sociale fraude; zowel werkgever als werknemer ontlopen het betalen van socialezekerheidsbijdrage. Bovendien gaat dit soms gepaard met het onterecht ontvangen van uitkeringen.
- Anderzijds is dit fiscale fraude; het inkomen uit arbeid of uit vermogen wordt niet aangegeven, en dit met het oog op het zich onttrekken van het betalen van belastingen, zowel door werknemers als door werkgevers.
Gevolgen?
We zijn er ons misschien niet van bewust, maar zwartwerk heeft een grote impact op onze samenleving.
- De markt wordt verstoord door concurrentievervalsing tegenover ondernemingen die wel correct hun belastingen betalen en die hun klanten daardoor hogere prijzen moeten aanrekenen.
- De overheid misloopt een heel aantal fiscale en sociale inkomsten.
- Voor de maatschappij: wie zwartwerk in stand houdt, is niet solidair tegenover de mensen en ondernemingen die wél correct hun belastingen betalen. De belastingen op arbeid die de overheid int, dienen onder andere om de kosten van de sociale zekerheid te betalen.
Risico’s voor de werknemer?
De werknemer riskeert een fikse boete indien betrapt op zwartwerk.
- Heeft geen rechten en geen verweer tegenover de werkgever en kan dus slachtoffer zijn van misbruik. Niet of te weinig betalen, teveel laten werken, van de ene op de andere dag ontslaan,..
- Heeft geen recht op pauzes, aangepaste werkkleren, vakantiegeld, eindejaarspremie, ontslagvergoeding, hospitalisatieverzekering, maaltijdcheques, pensioenrechten,..
- Heeft geen recht op uitkeringen bij ziekte en zal bij arbeidsongeschiktheid plots geen inkomen meer hebben.
- Heeft geen recht op tussenkomst van verzekering of mutualiteit ingeval van arbeidsongeval.
- Kan niet uitpakken met ervaring die hij opdoet op CV, want was officieel nooit in dienst bij deze werkgever.
- Krijgt hij een sociale uitkering? Hij kan die verliezen door tijdelijke schorsing van werkloosheidsuitkering en hij zal de onterechte ontvangen uitkeringen moeten terugbetalen.
Risico’s voor de werkgever?
Een werkgever die zwartwerkers in dienst neemt, riskeert strafrechtelijke boetes tussen 4.800 en 48.000 € vermenigvuldigd met het aantal werknemers, inbeslagnames en zelfs gevangenisstraffen van 6 maand tot 3 jaar.
Als de geleverde goederen of diensten niet in orde blijken te zijn, heeft de werkgever geen poot om op te staan.
Bij een arbeidsongeval van een niet aangegeven werknemer, riskeert de werkgever in lange en dure juridische conflicten te verzeilen, en samen met de zwartwerker op te moeten draaien voor de kosten.
Meest gecontroleerde sectoren?
Er zijn sectoren die onder de loep liggen van FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg. Zo is er extra inspectie in de sectoren van Horeca, Vlees, Schoonmaak, Verhuis, Bouw, Garages en Carwash.
Besluit
Al kan het op het eerste zicht aantrekkelijk lijken om bepaalde prestaties/uren niet aan te geven omdat het financieel interessanter is, toch raden we het ten strengste af. De overheid heeft met de jaren al heel wat oplossingen aangeboden om zwartwerk tegen te gaan. Zo zijn er een aantal wettelijke manieren om gunstig te verlonen zoals bijvoorbeeld flexijobs, dienstencheques, gunstigere uurregelingen in horeca en bouwsector, een fiscaal gunstig regime voor uitbetaling overuren, flexibel uurrooster, ….